Quebonafide oprowadza po swoim domu w szczytnym celu
Romantic Psycho miało już swój debiut, a na naszej stronie zdążyła nawet pojawić się już recenzja tego krążka. Nie oznacza to jednak, że raper odchodzi od swojego „nowego-starego” wizerunku. Dziś w internecie pojawił się film z udziałem rapera naśladujący popularne MTV Cribs, który okazał się być czymś więcej, niż tylko kolejnym chwytem marketingowym.
W spocie artysta kilkukrotnie wspomina o stronie Allegro, jednoznacznie sugerując, że jest to reklama serwisu. Raperzy raczej nie decydują się na takie bezpośrednie reklamowanie jakichś usług, odmawiając czasem naprawdę sporych sum, ze względu na to, że mogłoby się to odbić na ich reputacji i postrzeganiu przez resztę sceny. Quebonafide jednak zgodził się na taką propozycję i od samego początku mogliśmy przypuszczać, że nie jest to po prostu skok na kasę, bo tej przecież artyście z Ciechanowa nie brakuje. Faktycznie okazało się, że cała akcja ma głębszy sens, który można było odczytać z monitora znajdującego się w jednym z kadrów.
„Za udział w tym filmie dostanę od Allegro milion złotych. Całość pieniędzy pójdzie na cele charytatywne” – mówi średnio czytelny napis za raperem. Bez względu na to, jakie fundacje zdecyduje się wesprzeć raper, gigantyczne pieniądze na pewno pomogą w spełnieniu wielu celów i marzeń osób, które do tej pory nie miały w życiu za dużo szczęścia. Warto zaznaczyć, że to nie pierwsza taka akcja rapera w trakcie promocji nowego wydawnictwa. Wcześniej artysta przeprowadził wyprzedaż swoich ciuchów, właśnie przez portal Allegro, zarabiając na swoich markowych ubraniach kilkanaście tysięcy złotych. Wówczas też zapowiedział, że zarobione pieniądze przeznaczy na cele charytatywne. Niezależnie od tego, czy nowy wizerunek Quebo przypadł Wam do gustu, czy wciąż tęsknicie za tym z Eklektyki, takie gesty po prostu trzeba docenić.
fot. kadr z filmu „CTK Creeps: Quebonafide”, YouTube.com/QueQuality
W hip-hopie auto-tune zaczął być coraz częściej stosowany mniej więcej pod koniec lat dwutysięcznych, czyli w okresie Wielkiej Recesji. Biorąc pod uwagę to, że wtedy od kilku lat sprzedaż albumów rapowych malała, słusznie można było obawiać się kryzysu gatunku, spowodowanego również potencjalnym spadkiem poziomu muzyki.
I know we facing a recession/But the music y’all making gon’ make it the Great Depression (…) Get back to rap/You T-Paining too much
Jay-Z „D.O.A. (Death of Auto-Tune)”, „The Blueprint 3” (2009)
Ostatecznie „Wielka Depresja”, o której nawijał Jay-Z, nie nastała. Wręcz przeciwnie, to właśnie u schyłku pierwszej dekady powstało wiele albumów, które totalnie zmieniły i zliberalizowały brzmienie hip-hopu. W końcu zainspirowani nimi kolejni raperzy zaczęli mocniej eksperymentować – przesuwali granice i stworzyli podwaliny dla podgatunków takich jak drill czy mumble rap, które w dużym stopniu zdefiniowały ubiegłą dekadę. Mimo, że auto-tune był wykorzystywany w rapie, podobnie jak w muzyce popularnej w ogóle, już w latach 90. (na przykład „California Love” 2Paca, „All Eyez on Me”, 1996), z jego rozpowszechnieniem kojarzony jest przede wszystkim T-Pain. Jak przyznaje zresztą, do sięgnięcia po to narzędzie, zainspirował go remiks „If You Had My Love” Jennifer Lopez z 1999.
Rapper turned singer
Można przyjąć, że ta historia ma swój początek w momencie, w którym T-Pain wydał swój debiutancki album. „Rappa Ternt Sanga” (2005) balansował na granicy hip-hopu i R&B, a jego charakterystyczne brzmienie wywarło wielki wpływ na przykład na Kanye’ego Westa. Ten jednak zainteresował się auto-tunem podczas produkcji kawałków „Put On” Jeezy’ego („The Recession”, 2008), na którym dograł zwrotkę zwiastującą klimat swojego przełomowego, czwartego albumu, oraz remiksu „Lollipop” Lil Wayne’a. Ten drugi to jeden z najpopularniejszych singli Weezy’ego, pochodzący z historycznego „Tha Carter III” (2008). Podczas pracy nad „808s & Heartbreak” Ye zwrócił się właśnie do T-Paina. Wcześniej raperzy nagrali wspólnie singiel „Good Life”, który promował zamykający szkolną trylogię Westa „Graduation”. Do stworzenia czegoś zupełnie oderwanego od dotychczasowej twórczości, Kanye’ego popchnęły śmierć matki oraz rozstanie z narzeczoną. Ostatecznie „808s & Heartbreak” było inspirowane „Rappa Ternt Sanga” na tyle, że T-Pain powiedział później, że Yeezy niemalże skopiował jego album. Jednak podobnie duży wpływ na Kanye’ego wywarła twórczość dopiero co zaczynającego Kid Cudi’ego, który zresztą pojawił w utworze „Welcome to Heartbreak”.
Emotional hip-hop
Kid Cudi’ego Kanye miał poznać przy okazji wizyty w sklepie Bape, co po czasie zakończyło się kontraktem młodszego rapera z należącą do Westa wytwórnią GOOD Music. To też pod jej szyldem Cudder wydał debiutancki „Man on the Moon”, który mimo, że był projektem tak odległym od wizji albumu hip-hopowego (Kid Cudi inspirował się m.in. progresywnym rockiem z lat 60. i 70., na przykład Pink Floyd), ukształtował później brzmienie choćby Travisa Scotta. Również sam koncept tego materiału wpłynął na epicką narrację „Rodeo” La Flame’a (2015) czy „Syre” Jadena Smitha (2017). „808s & Heartbreak” oraz „Man on the Moon: The End of the Day” to także pierwsze albumy w hip-hopie w tak bezpośredni sposób traktujące o samotności, złamanym sercu i uzależnieniach – dziś tematykę tę reprezentuje emo hip-hop, do którego obecnie zalicza się również spadkobierców Yung Leana, Lil Peepa czy XXXTentaciona.
Successful
Czwarty album Kanye’ego Westa stanowił także główną inspirację dla Drake’a przy tworzeniu „So Far Gone” (2009), a zwłaszcza samplowane w „Say What’s Real” „Say You Will”. To dzięki temu komercyjnemu mixtape’owi muzyczna kariera Drizzy’ego nabrała tempa. Po nim także, po czasie współpracy z Lil Wayne’m, trafił on oficjalnie pod skrzydła należącej do Weezy’ego wytwórni Young Money. Drake był jednym z pierwszych raperów, którzy nie bali się odejść od rapu. Jak mówił, czasem ze względu na intensywność emocji, musiał sięgnąć po śpiew.
A lot of y’all are still sounding like last year/The game need change/and I’m motherfuc*ing cashier
Drake „Successful”, „So Far Gone” (2009)
Auto-tune stworzył warunki do innej, większej ekspresji emocji. W tym celu zresztą został zastosowany w „Believe” Cher (1998), czyli pierwszym mainstreamowym kawałku, z którym utożsamiany był ten efekt. Z tego samego powodu korzystają z niego na przykład mumble raperzy, m.in. Future. Jasne, że można spierać się o to, czy dzisiejszy hip-hop, w którym często większe znaczenie ma wyrażanie samych emocji niż jakość tekstu, jest lepszy. Jednak należy pamiętać, że w każdym nurcie, podgatunku, w każdej dziedzinie sztuki powstało zarówno wiele słabszej, jak i dobrej twórczości.
Pierwsze solo od Eripe, które nie przeszło bez echa w środowisku rapowym. Można chyba śmiało powiedzieć, że płyta przyjęła się bardzo dobrze jak na debiut. Jeśli ktoś lubi mocne i aroganckie wersy to tu znajdzie ich pełno. Ilość punchline’ów na tym albumie jest większa niż niektórych raperów przez całą karierę. Bezkompromisowość, nie przebieranie w słowach i dosadne przemyślenia to coś co charakteryzuje Eripe.
Odczucia po 8 latach
Obok tego albumu nie można przejść obojętnie. Nieważne czy podczas słuchania będą dominowały odczucia pozytywne czy negatywne. Wiele osób może powiedzieć, że to niedopuszczalne nawijać tak mocne i chamskie linijki. Drudzy zaś będą zachwyceni ilością przekmin, kontrowersyjnych wersów i mrocznego klimatu albumu. Po prostu zawsze będzie jakaś reakcja. Nie można nazwać tej płyty nijaką. Twórczość Eripe albo się lubi albo nie, trudno znaleźć coś pomiędzy. Osobiście dalej jestem pod wrażeniem całościowym tego projektu i nieistotne ile razy go słucham. Wszystkie 19 numerów na wysokim poziomie. Styl reprezentanta patokalipsy jest jedyny w swoim rodzaju na polskiej scenie rapowej. Wejść z nim w beef to jak strzelić sobie w kolano i niektórzy się już o tym przekonali.
Ponadczasowe numery?
Osobiście nie potrafię wybrać najlepszych utworów z „Chamskich Rzeczy”. Każdy ma swoją historię, czymś się wyróżnia i trudno któryś wyodrębnić. Większość z nich, o ile nie wszystkie, zdecydowanie są aktualne we współczesnym świecie, mimo że płyta wydana została w 2012 roku. Ale polecę 3 numery, z którymi spędziłem chyba najwięcej czasu. Na pierwszy ogień „Wszystko w porządku”. To co od razu przykuwa uwagę to bit. Po przesłuchaniu wcześniejszych numerów, można odnieść wrażenie, że to ktoś inny zacznie nawijać, a nie Eripe. Nic bardziej mylnego. Krakowianin porusza tematy życia społecznego, ale w swoim bezkompromisowym stylu.
„Prędzej martwy niż słaby” to utwór, który może służyć jako przykład rzucania punchline’ów. Mocna i agresywna nawijka Eripe w pełnej okazałości. Ten numer to pokaz skilli. Warstwa liryczna jak zwykle na niesamowitym poziomie. W komentarzach widać zachwyt nad tym co nawinął Krakowianin, ale też można zauważyć, że ten numer wiele osób zmotywował. Tytuł zobowiązuje.
Ostatni numer, o którym chcę wspomnieć, to „Same pozytywy”. Niech Was tytuł nie zmyli. Nie ma co spodziewać się wesołego numeru. Od razu bit wprowadza w mroczny i tajemniczy klimat, po chwili wjeżdża Eripe z wersami, które natychmiast zaburzają tytuł kawałka. Próżno szukać drugiego tak bezkompromisowego rapera na polskiej scenie. Osobiście uważam, że to jeden z najlepszych debiutanckich albumów w kraju. Zwłaszcza, że ukazał się w 2012 roku, a dalej potrafi zachwycić.
