Premiera „Pih & Love (Zabij lub Zgiń)” PiHa sprawiła, że dotarła do mnie jedna bardzo istotna i właściwie zniuansowana kwestia. Bit do kawałka wyprodukował Magiera, a co dzisiaj się kojarzy z Magierą? Może inaczej – co się dzisiaj nie kojarzy z Magierą? Wyprodukował płytę Peji, płytę Małpy, płytę Vienia i robi nową płytę Pokahontaz. Przy okazji kręci coś na boku – tu Gural, tam właśnie PiHu. Wyobrażacie sobie rapera, który byłby na feacie na każdej ze wspomnianych płyt?
Z powyższych chyba tylko Małpa mógłby nagrać z każdym. No bo jak to – PiH u Gurala albo Vienia? Przecież to są światopoglądowe bieguny. Tau odmówił featu z Quebonafide. Sokół raczej nie nagra z Żabsonem. Kwestie poglądowe i artystyczne są dosyć istotne w ramach ewentualnej współpracy. Ten problem może jednak nie występować w przypadku producentów.
Za każdym silnym raperem stoi silna kobieta silny producent
Wywiady z producentami to wciąż rzadkość, choć my staramy się to zmienić (np. TUTAJ z Sergiuszem, sprawdźcie też cykl Gotujemy Z). Z kolei raperzy świecą twarzami przed kamerą i wygłaszają rozmaite poglądy. To samo dzieje się w kawałkach – w końcu zabierają głos.
Producent jest niejako w cieniu – dostarcza bit, bez niego klimat utworu by nie istniał, ale słuchacze przez lata propsowali raczej raperów niźli „dostawców klimatu”. Co więcej – producenci przez dłuższy czas w ogóle nie byli podpisywani przy utworach np. na YouTube.
To sprawiło, że nikogo właściwie nie interesowało, co tam producent sobie myśli. Wyobrażacie sobie taką sytuację, że jakiś raper wygłasza wielkie narodowe hasła, a bit zrobił mu „typowy lewak”? Co teraz zrobi słuchacz? Uliczny hymn o tępieniu imigrantów już nie będzie taki fajny? Co jakiś czas wałkujemy na naszych łamach różne aspekty rozdziału twórczości wykonawcy od jego życia prywatnego. W rapie bywa to szczególnie trudne, bo raperzy są szczerzy (a przynajmniej, jak zakładam, powinni #realtalk) i nie kryją swoich opinii.
Bywa tak, że jawne deklaracje spotkają się z oklaskami ze strony ludzi spoza branży – choć Żulczyk jest akurat z nią dosyć mocno powiązany. Pisarz jest kumplem Sokoła, fanem Kaza Bałagane i antyfanem Taconafide.
PiH pewnie nie zareagowałby tak entuzjastycznie. Zresztą, niech w Waszych głośnikach w końcu zabrzmi numer, który skłonił mnie do napisania tych kilkudziesięciu słów:
Mocne i radykalne? Jak najbardziej – z tego od zawsze słynął PiH. Raper jest na kompletnie innej planecie niż Vienio – mimo tego Magiera produkował dla obu. Jak się ma abstynencja Peji do picia Małpy? Nijak, nie musi, Magiera produkował dla obu.
Spiritus Movens
Paradoksalnie, od pewnego czasu, producent ma o wiele większą szansę na trafienie do słuchacza. Nie pyknie któraś z płyt, na które robił bity? Pyknie inna. Jeśli raperowi nie pyknie album, to może być koniec kariery, mogiła.
Producent ma też o wiele większe pole do manewrów życiowych. Raper może chlapnąć głupotę w wywiadzie czy w kawałku, może coś odwalić na koncercie czy backstage’u. Producent? W większości wypadków słuchacze nie wiedzą, jak wygląda. Jedyne co może zrobić źle to bit.
Kto potrzebuje kogo bardziej? Raper dobrych producentów. Fachem rapera jest tylko i aż operowanie słowem. Może być najlepszy na świecie, ale jeśli nikt nie zechce z nim współpracować, to daleko nie zajdzie. Jego fach łatwo podważyć – to nie jest produkcja muzyczna, którą można rzetelnie ocenić pod względem technicznym.
Co zrobi producent bez rapera? To co potrafi – zrobi muzykę. Może dla wokalisty? Może do jakiejś reklamy? Może do spektaklu? Może do filmu? Jego muzyka będzie mówić wiele, ale nie musi się obawiać, że zdradzi jego poglądy (które przy pewnych współpracach mogłyby być niewygodne). Producent, żeby pracować, musi być tolerancyjny. A właściwie nie musi, po prostu jest albo nie, bo i tak nigdy o tym nie usłyszymy. Stoi w cieniu.
Powiecie, że raper przecież może pisać felietony, książki, cokolwiek – skoro jego fach to operowanie słowem. Może, ale… widzicie, żeby takich przykładów było dużo? O.S.T.R. napisał autobiografię – nie dlatego, że potrafi pisać – dlatego, że jest Oesteerem i jego słuchaczy interesuje jego życie. Jędker pisze książkę – odbiorca będzie podobny. Mes pisze felietony, bo jest Mesem i ludzie chcą znać jego opinię na dany temat. To nie jest tak, że raper się przesiądzie na prozę i zacznie trzaskać non-fiction. Producent zaś może odbić kompletnie od hip-hopu i zacząć robić płyty z Anią Dąbrowską (cześć, Czarny HiFi).
Poglądy poglądom nierówne
Czasami wystarczy jeden wers rapera, żeby na stałe zostać jego fanem bądź kompletnie od niego odbić. Wers polaryzator – wers weryfikator. Taki papierek lakmusowy, na którym wychodzi czy nasze poglądy są aż tak sztywne, że jedno zdanie może tak na nas zadziałać. To oczywiście dobrze, bo pozwala wykrajać z grupy słuchaczy, grupę tych najwierniejszych, „najprawdziwszych”. Raperzy chcą mieć fanbazę, która rozumie, co się do niej mówi.
Producenci? No cóż, oni dają podkład, który jest nośnikiem tych poglądów, ale raczej nie muszą się z nimi kompletnie zgadzać. Doceniają umiejętności rapera bądź jego pozycję. Z pewnością doceniają również wynagrodzenie. Poglądy są raczej gdzieś dalej – biznes jest biznes. W przeciwnym wypadku nie powstałaby pewnie żadna płyta producencka.
fot. kadr z wideo „”Remisja” Peja/Slums Attack prod. Brahu (relacja ze studia nr 9)”, youtube.com/Pejaslumsattack
